کمیک استریپ
دکتر دووم (به انگلیسی: Doctor Doom)
با نام اصلی دکتر ویکتور ون دووم، یک شخصیت خیالی شرور بزرگ است که در کتب کامیک مارول کامیکس وجود دارد؛ که توسط استن لی و جک کربی خلق شده است و برای اولین بار، در شمارهٔ ۵ مجلهٔ چهار شگفت‌انگیز در ژوئیه ۱۹۶۲ معرفی شد. دکتر دووم به عنوان دشمن دیرینهٔ چهار شگفت‌انگیز و رهبر کشور خیالی لاتوریا به شمار می‌رود.
جوزف کالپ نقش شخصیت دکتر دووم را در فیلم اکران نشده چهار شگفت‌انگیز در سال ۱۹۹۴ بازی کرده بود، سپس جولین مک‌ماهون به ایفای نقش این شخصیت در فیلم‌های چهار شگفت‌انگیز (۲۰۰۵) و چهار شگفت‌انگیز: قیام موج‌سوار نقره‌ای (۲۰۰۷) پرداخت. توبی کبل نیز نقش او را در فیلم بازراه‌اندازی سال ۲۰۱۵ ایفا کرد.
توضیحات
استن لی این نام را از کمیکی که از کمپانی قبلی مارول (اطلس کامیکس) در سال ۱۹۵۰ منتشر شده بود استفاده کرد.
دووم دانشمندی باهوش است که یک بار هم همکلاس رید ریچاردز، عضوی از چهار شگفت‌انگیز بود. با این وجود، او همیشه به ریچاردز حسادت می‌کرد چون یکبار در هنگام انجام آزمایشی صورت او زخمی شد که موجب زشت شدن او شد.
شاید بتوان گفت که این شخصیت، تا حدودی با بقیه فرق دارد. شاید آنقدر که نام این شخصیت به زبان آمده و در داستان‌های مختلف به او اشاره شده، باعث شده افراد خیلی کمتری نسبت به قبل از او بترسند. این شخصیت یک دانشمند باهوش و درخشان به حساب می‌آید که با ماسکی آهنین صورت زخمی و زشت خود را که زمانی بسیار زیبا بود، می‌پوشاند. ویکتور وان دووم که استاد موضوعات علمی و علوم جادوگری به حساب می‌آید، فرمانروا و حاکم سرزمین لاتوریا است. او به دنبال راهی می‌گردد تا از طریق فتح سرتاسر دنیا و همچنین تصاحب آن، بشریت را بهتر از قبل کند. از هر زاویه‌ای که بخواهیم به دکتر دووم نگاه کنیم، شاید بتوان گفت که هیچ موجود دیگری نمی‌تواند به پای او برسد و او کاملا بی‌همتا محسوب می‌شود. دکتر دووم مبارزه‌ها و مشاجره‌های بسیار زیادی، چه با دشمنان زمینی و چه با موجودات پر قدرت کیهانی و فرازمینی، داشته است. با اینکه او دشمنان زیادی دارد، اما می‌توان شخصیت رید ریچاردز و همچنین دوستانش در تیم چهار شگفت انگیز را به عنوان دشمن اصلی و همیشگی او دانست.
ویکتور وان دووم یک شخصیت ابرشرور به حساب می‌آید که در کتاب‌های کمیک آمریکایی که توسط کمپانی مارول کامیکس منتشر می‌شود، حضور می‌یابد. این شخصیت توسط نویسنده و ویراستاری به نام استن لی و همچنین هنرمند و تصویرگری به نام جک کربی خلق شده است. این کاراکتر اولین بار در قسمت ۵ سری کتاب کمیک The Fantastic Four که در ماه جولای سال ۱۹۶۲ خلق شده بود، حضور یافت. او فرمانروای سرزمین لاتوریا محسوب می‌شود و تا به امروز با قهرمانان زیادی مانند آیرون من، بلک پنتر و همچنین تیم انتقام جویان مبارزه کرده است.
مجله ویزارد در لیست ۱۰۱ شرور بسیار بزرگ تاریخ، شخصیت دکتر دووم را در رتبه‌ی چهارم قرار داد. بعد از آن، مجله خبری آی جی ان در یکی از لیست‌های خود که ۱۰۰ شرور برتر تاریخ کتاب‌های کمیک را جمع آوری کرده بود، شخصیت دکتر دووم را در رتبه سوم قرار داد. مدت خیلی کمی بعد از آن، آی جی ان اعلام کرد که دکتر دووم، بزرگترین شرور دنیای کمیکی مارول است.
ویکتور فرزند یک زن و مرد مسافر و جیپسی در سرزمین لاتوریا (یک کشور کوچک اروپایی) به حساب می‌آید. مادر ویکتور یعنی سینتیا، مدت زمان خیلی کمی بعد از اینکه با شیطانی به نام مفیستو ارتباط برقرار کرد تا از او قدرت بیشتری بخواهد، به قتل رسید. او بعد از مرگش، ویکتور را با پدرش تنها گذاشت. او از پدرش خواست تا از ویکتور در برابر مفیستو محافظت کند. پدر ویکتور که ورنر نام داشت، یک دکتر بود. به همین دلیل، «پادشاه ولادمیر» که حاکم سرزمین لاتوریا بود، او را احضار کرد و از او خواست که همسرش را درمان کند. ورنر که متوجه شد اصلا از پس این کار برنمی‌آید و توانایی بهبود همسر پادشاه را ندارد، پسر خود را برداشت و سریع از آن سرزمین فرار کرد. مدت خیلی کمی بعد از این ماجرا و درست زمانی که در تلاش بود تا از پسرش محافظت کند، جانِ خود را از دست داد. به همین دلیل، ویکتور با بهترین دوست پدرش یعنی «بوریس» تنها ماند و با او زندگی کرد. بعد از گذشت مدتی، ویکتور کتاب‌های عرفانی و همچنین وسایل مخصوص او را پیدا کرد. با کمک آنها، او توانست راه و روش‌های جادوگری را به خودش آموزش دهد. ویکتور با استفاده از همین روش‌ها، بارها تلاش کرد که روح مادرش را از دست مفیستو آزاد کند اما مدام با شکست روبه‌رو می‌شد.
شخصیت دکتر دووم که به خاطر ظاهر زشت و آسیب دیده‌اش مجبور بود ماسک بزند، در خط داستانی Axis که نقش یک قهرمان را داشت، چهره خود را به مردم لاتوریا نشان داد
ویکتور توانست در زمینه‌های علمی تا حد زیادی پیشرفت کند؛ به طوری که او چندین دستگاه جدید هم اختراع کرد و آنها را توسعه داد. پیشرفت‌های او آنقدر چشمگیر بود که در نهایت توانست یک بورس تحصیلی برای دانشگاه Empire State University کسب کند. ویکتور زمانی که در این دانشگاه در حال تحصیل بود، با فردی به نام «رید ریچاردز» آشنا شد؛ کسی که بعد از گذشت مدتی، تبدیل به آقای شگفت انگیز و دشمن بزرگ او شد. در دوران تحصیل، آنها رقبای علمی به حساب می‌آمدند. یک روز، ویکتور دستگاه جدیدی اختراع کرد تا به وسیله‌ی آن بتواند مادر خود را نجات دهد؛ اتفاقی که بزرگترین شکست و سقوطش را رقم زد. ریچاردز به‌شدت تلاش کرد که ویکتور را نسبت به خطایی که در محاسباتش بود، آگاه کند و به او هشدار دهد. با این حال، غرور و تکبر وان دووم مانع از این شد که بخواهد به حرف‌های رقیب خود گوش کند. طولی نکشید که این دستگاه منفجر شد، تا حد زیادی صورت او را زخمی کرد و در نهایت منجر به این شد که از دانشگاه هم اخراج شود.
بعد از این اتفاق، وان دووم به تبت رفت و در آنجا یک محفل از راهبان قدیمی و پیر را پیدا کرد. او آنقدر راه و روش‌های آنها را تمرین کرد و به کار گرفت که در نهایت تبدیل به رهبر محفل آنها شد. وان دووم از آنها خواست که اولین لباس مخصوص و زرهی‌اش را درست کنند. از آنجایی که ویکتور برای این لباس خیلی ذوق و اشتیاق داشت و می‌خواست هر چه زودتر آن را بپوشد، ماسک صورت فلزی‌ای را که هنوز فوق‌العاده داغ بود بر روی صورت خود گذاشت. همین موضوع باعث شد که صورت او بیش از پیش زخمی و زشت شود. ویکتور در قالب دکتر دووم، به سراغ «بارون ولادیمر» رفت، او را به قتل رساند و پسر او یعنی «رودولفو» را به زندان انداخت. با انجام این کارها، او توانست تخت پادشاهی سرزمین لاتوریا را خالی کند تا خودش بتواند کنترل این سرزمین را در دست گیرد. رودولفو بعد از گذشت مدتی موفق به فرار از این زندان شد و بعد از آن شورشی را به راه انداخت. او تا مدت‌های خیلی زیادی به فعالیت‌های خود در جبهه‌ی دووم ادامه داد تا زمانی جانش را از دست داد. بعد از آن، برادر کوچکتر رودولفو یعنی «زوربا» تصمیم گرفت که راه برادرش را ادامه دهد. دووم از هوش و اختراعاتش استفاده کرد و توانست سرزمین لاتوریا را تبدیل به یک کشور رونق یافته و پیشرفته تبدیل کند.
از لحاظ جادوگری می‌توان گفت که پتانسیل و قدرت‌های دکتر دووم در هنرهای عرفانی، از طرف مادرش به او ارث رسیده است. زمانی که او در برهه‌ای از زمان در کنار راهبان یک محفل مخفی که در تبت ساکن بودند، زندگی می‌کرد، نحوه‌ی استفاده از این توانایی‌ها را آموخت. با گذشت زمان، او توانایی‌های خود گسترش داد، او دیگر می‌توانست در بعد زمان جابه‌جا شود و حتی متوجه شد که چگونه می‌تواند با هنرهای سیاه کار کند. دکتر استرنج در ابتدا از لحاظ جادویی، او را یک فرد ماهر اما یک جادوگر متوسط و معمولی به حساب می‌آورد اما حالا اعتقاد دارد که دووم، یکی از قدرتمندترین جادوگرانی است که در دنیا وجود دارند و حتی پتانسیل این را هم دارد که تبدیل به جادوگر عالی رتبه بشود. دانش و قدرت او آنقدر بزرگ است که به اندازه‌ی کافی بتواند خودش را در مقابل مورگان له فی و دکتر وودوو نگه دارد و با آنها مبارزه کند. دانش و اطلاعات او درباره درست کردن طلسم‌های مختلف، حتی از دانش دکتر استرنج هم بیشتر است. با این حال، او اعتقاد دارد که توانایی‌های علمی‌ای او نسبت به هر چیز دیگری از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. او حتی با دستگاه‌هایی که اختراع کرده، توانسته بخش زیادی از آن کارها را با این دستگاه‌ها انجام دهد. در خط داستانی Marvel Avengers Alliance، چندین مورد از توانایی‌های جادویی خود را مانند نوار جادویی، انگشتر امپراطوری و ربودن روح را نشان داده است. علاوه بر موارد ذکر شده، او چند بار دیگر هم قدرت‌های جادویی خود را به طرق مختلف به نمایش گذاشته است.
انتقال ذهن:
دووم با تمرین‌های زیاد به همراه یک نژاد بیگانه، این توانایی مخصوص را به‌دست آورد که بتواند ذهن و هوش خود را یکی از انسان‌هایی که در نزدیکی‌اش قرار داشتند، جابه‌جا کند. دکتر دووم توانایی این را داشت که این کار را تنها با برقراری ارتباط چشمی با شخص مورد نظر انجام دهد؛ کاری که او از بیگانه‌هایی به نام Ovoids آموخته بود. با این حال، دووم بدن خودش را ترجیح می‌داد و معمولا از توانایی انتقال ذهن، به عنوان آخرین راه حل و تنها در ضروری‌ترین شرایط استفاده می‌کرد. دووم همچنین توانایی این را دارد که با هیپنوتیزم کردن قربانی‌های خود، ذهن آنها تحت کنترل خودش بگیرد.
هوش و نبوغ بالا:
می‌توان گفت که خطرناک‌ترین اسلحه‌ی دکتر دووم، هوش و نبوغی است که او دارد. به راحتی می‌توان او را به عنوان یکی از افرادی دانست که کشنده‌ترین ذهن‌ها را روی این کره خاکی دارند. دووم در طی زندگی خود صدها دستکاه مختلف ساخته است؛ دستگاه‌هایی مانند یک ماشین زمان (اولین مدل از نوع خودش که در سیاره زمین ساخته شد)، دستگاه‌هایی که می‌توانست به افرادی که قدرت‌های ابرانسانی دارند نفوذ کند و چندین مدل مختلف ربات. ربات‌هایی که او اغلب اوقات آنها را به کار می‌گرفت، دووم بات نام داشتند. این ربات‌ها تا حد فوق‌العاده زیادی شبیه به همان نسخه اصلی دکتر دووم بودند و شاید افراد خیلی زیادی متوجه تفاوت آنها نمی‌شدند. آنها کاملا شبیه خودش بودند، شبیه خودش حرف می‌زدند و درست همانند خودش رفتار می‌کردند. دووم بات‌ها به طور جداگانه‌ای دارای هوش مصنوعی پیشرفته بودند، به طوری که هر کدام از آنها به طور جداگانه تصور می‌کردند که دکتر دووم واقعی هستند.
به عنوان یک اقدام امنیتی، هر کدام از این دووم بات‌ها دارای یک برنامه خاص تعدیلی داشتند و زمانی که یک دووم بات دیگر یا حتی خود دکتر دووم واقعی نزدیک آنها می‌آمد، این برنامه فعال می‌شد. این «بدن‌های کاملا کپی»، زمانی که خود دکتر دووم نمی‌توانست در جایی ظاهر شود یا قصد نداشت که زندگی خود را در معرض خطر قرار دهد، حضور پیدا می‌کردند. اغلب اوقات این ربات‌ها مسئول اصلی بازگشت دووم، از یک مرگ قطعی و حتمی هستند. حال یکی دیگر ربات‌هایی که اغلب اوقات دووم از آنها استفاده می‌کند، «Servo-Guard» است؛ این ربات‌ها نیروهای پلیسی هستند که در سرزمین لاتوریا به فعالیت می‌پردازند. دووم در زمینه‌های فیزیک، رباتیک، سایبرنتیک، ژنتیک، سلاح‌های تکنولوژیکی، بیوشیمی و سفر در زمان، تخصص بسیار زیادی دارد. او همچنین یک سری توانایی‌ها و استعدادهای ذاتی در زمینه رهبری، استراتژیک، سیاست و دستکاری و سوءاستفاده دارد.
قدرت ابرانسانی:
زمانی که دکتر دووم لباس مخصوصش را بر تن کرده است، می‌تواند چیزی در حدود ۲ تن را بلند کند یا بکشد.
قدرت‌های کیهانی:
یکی از مواردی که دکتر دووم به خاطر آنها معروف شده، این است که او دارای دستگاه‌های کیهانی مختلف و بسیار زیادی است. برخی از این دستگاه‌ها Makluan Rings، مکعب کیهانی و دو دستکش آهنی بینهایت است. او همچنین در شرایط مختلف نشان داده که اطلاعات بسیار زیادی درباره این دستگاه‌ها دارد.
در انتها به چند مورد از انیمیشن‌ها، فیلم‌ها و بازی‌هایی اشاره می‌کنیم که شخصیت ویکتور وان دووم/دکتر دووم در آن حضور داشت:
فیلم The Fantastic Four محصول سال ۱۹۹۴ با بازی جوزف کالپ
فیلم Fantastic Four محصول سال ۲۰۰۵ با بازی جولین مک‌مان
فیلم Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer محصول سال ۲۰۰۷ با بازی جولین مک‌مان
فیلم Fantastic Four محصول سال ۲۰۱۵ با بازی توبی کبل
انیمیشن سریالی Fantastic Four محصول سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ با صداپیشگی جوزف سیرولا
انیمیشن سریالی The New Fantastic Four محصول سال ۱۹۷۸ با صداپیشگی جان استیونسن
انیمیشن سریالی Fantastic Four محصول سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ با صداپیشگی نیل روس و تام کین
انیمیشن سریالی Fantastic Four: World’s Greatest Heroes محصول سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ با صداپیشگی پائول دابسون
بازی The Amazing Spider-Man and Captain America in Dr. Doom’s Revenge! محصول سال ۱۹۸۹
بازی Fantastic Four محصول سال ۲۰۰۵
بازی Marvel: Ultimate Alliance محصول سال ۲۰۰۶ با صداپیشگی کلایو رویل
بازی Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer محصول سال ۲۰۰۷ گیدیون امری
القاب و اسامی مستعار: دکتر دووم، ویکتور وان دووم، مستر، بارون آهنی، مرد شکست ناپذیر، The Apprentice، هنس، لرد دووم، امپراطور دووم، دووم 2099، جادوگر عالی رتبه، وینسنت وان، دووم رکس، کنت اوتو وان دووم، اوتو جذاب، رید ریچاردز، نورمن مک‌آرتور، ویکتور وان دم، پادشاه سیاه و نابودگر بزرگ.
خویشاوندان: وارنر وان دووم (پدر، مرحوم)، سینتیا وان دووم (مادر، مرحوم)، بوریس (پدر ناتنی)، کریستوف ورنارد (پسر ناتنی)، کارولین لی فی (دختر) و غیره.
تیم‌ها: All-Scar Squadron، انتقام جویان، کابینه سیاه، کابال، قهرمانان کیهانی، شورای دووم، ژنرال‌های دکتر دووم، دووم بات‌ها، چهار شگفت انگیز، بنیاد آینده، رومانی، شیلد، شیلد 2099، وی-لاکس، جیپسی‌های زفیرو و غیره.
متحدان: الکساندر فلین، اندروید من، بیلی کودک، بلک سوان، بوریس، بول بروگان، کاپیتان آمریکا، کارولین له فی، کونتاگیون، کریستال، سینتیا وان دووم، دیابلو، دیوینتی، دکتر کروناس، دکتر دوومزدی، دکتر اختاپوس، دکتر استرنج، دووم بات، دوومزمن، دورما، دکتر باب دووم، دراکولا، اگ هد، امیل بربانک، دووم بات امپراطور، ساحره، دووم بات زن، فورچون، فرانکلین ریچاردز، فریتز، گوست رایدر و غیره.
دشمنان: ادم وارلاک، ایر واکر، آلانا، آلبرت انیشتین، الکس پاور، الکساندر فلین، الیسا موی، ادرو کارپاتیان، انکا، انجل، انت من، آپوکالیپس، آپوکس، آرکید، آرمادیلو، آرتور، اش، آواتار، بالدر، بالدینی، بلدور، بارون سابات، بتل استار، بیست، بیتل، بیاندر، بیگ برتا، بیل جونیور، بلک بولت، بلک فاکس، بلک نایت، بلک پنتر، بلک سوان، بلک ویدو، بلیتز وینگ، بامب شل، برس، باکی بارنز، باگ و غیره.
دکتر دووم علاوه بر این که بزرگترین دشمن چهار شگفت‌انگیز به حساب می‌آید، دشمن مردان ایکس، انتقامجویان، مرد عنکبوتی و عده بسیاری دیگر نیز به حساب می‌آید. او در کمیک‌ها از شناخته شده‌ترین افراد در مورد صنعت است.
من ازش به عنوان بهترین شرور صنعت کمیک یاد میکنم.( البته با احترام به همه شرور های دیگه )
واقعا هم که دکتر دووم همه نشون داد که یه شرور برای اینکه کابوس کل کیهان باشه. نیاز نیست تایتان دیوانه یا پادشاه آپوکالیپس یا هر موجود فرا انسانی و فرا زمینی دیگه باشه. بلکه یه ادمیزاد هم میتونه.
حیف که توی سینما به نحو احسنت این شخصیت رو نابو کردن.
سپاس ویژه از زحمات شما.