کمیک استریپ
داستان مصور یا کمیک استریپ، داستان یا لطیفه ای در قالب تصویر است . تصاویرکمیک استریپ به صورت افقی در کنار یکدیگر قرار می گیرند و داستانی را روایت می کنند.
کمیک استریپ طنزآمیز در بخش سرگرمی روزنامه ها و مجله ها چاپ می شوند.
امروز، تعداد این کمیک استریپ ها در اینترنت بسیار زیاد شده است، چرا که روزنامه ها، برای صرفه جویی در مصرف کاغذ، کارهایشان را به صورت آنلاین منتشر می کنند.
برخی کمیک استریپ ها موضوعی جدی دارند. گاهی نویسندگان و هنرمندان، با همکاری یکدیگر، کتاب های کمیک استریپ منتشر می کنند. این کمیک استریپ ها به صورت یکجا منتشر می شوند و برای اطلاع از موضوع کمیک استریپ، نیازی نیست روزها و هفته صبر کنید.
برخی هنرمندان نیز رمان های کلاسیک را به رمان گرافیک تبدیل می کنند و داستان را به صورت یک کتاب کمیک استریپ منتشر می سازند. گاهی هم کمیک هایی که در طول سال های متمادی در مجله ها و روزنامه ها منتشر شده اند، در قالب کتاب و به صورت یکجا منتشر می شوند. برخی کمیک استریپ ها هرگز روی کاغذ چاپ نمی شوند، بلکه در وب سایت های اینترنتی منتشر می شوند که به آن ها وب کمیک گفته می شود. در این مقاله، به شما تاریخچۀ کمیک استریپ و ویژگی ها و سبک کمیک استریپ در هر دوره را خواهیم گفت.
تاریخچه کمیک استریپ و سبک های آن
مدت هاست که کمیک استریپ، روایی بسیار محبوب و پرطرفدار شده است؛ اما پیدایشِ آن به سال 1865 در کشور آلمان باز می گردد. کمیک استریپ با ماکس و مورتیز، اثر ویلهلم بوش، تصویرگر و شاعر آلمانی، آغاز شد. این داستان، بنیان و اساس بسیاری از کمیک استریپ های آینده بود.
بیش از 125 سال است که کمیک استریپ، در روزنامه ها و مجله ها اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. اولین کمیک استریپ رنگی، در اواخر دهۀ 1890 منتشر شد.
خرس های کوچ، اثر جیمز سویینرتون، اولین کمیک استریپ رنگی بود و همچنین اولین کمیک استریپی بود که به صورت مرتب در نشریات آمریکا به چاپ می رسید. این کمیک استریپ در مجلۀ San Francisco Examiner و کنار بخش پیش بینی آب و هوا، به چاپ می رسید.
پس از آن، Hogan’s Alley (بچه زرد)، اثر ریچارد اوتکالت، منتشر شد.
بچه زرد برای اولین بار در سال 1895 در روزنامه نیویورک ورلد جوزف پولیتزر منتشر ، و بسیار محبوب و مشهور شد. برخی ، بچه زرد را اولین کمیک استاندارد می دانند. در ابتدا، بچه زرد به شکل ابرنویسه یا بالون سخن (Bubble Speech) منتشر شد.
بالون سخن در کمیک استریپ های امروزی به کرات مشاهده می شود. پس از آنکه این کمیک استریپ بسیار محبوب شد، حرف های شخصیت داستان، روی لباس زردش نقش می بست، نه بالون سخن!
در سال 1912، هرست، سندیکای کینگ فیچرز را بنا نهاد. پس از آن، روزنامه های هرست می توانستند کمیک مورد نظرشان را انتخاب و چاپ کنند. بعدها، کینگ فیچرز به منزلگاه استریپ هایی تبدیل شد که امروزه بسیار محبوب هستند؛ از جمله بیتل بیلی و بلوندی.
در این زمان، برخی هنرمندان احساس کردند که می توانند دیدگاه های سیاسی شان را از طریق کمیک استریپ بیان کنند.
هارولد گری در سال 1924 ، آنی، دخترک یتیم را طراحی کرد. گری می خواست دیدگاه های سیاسی اش را از این طریق بیان کند.
انتشار دنیای دی¬سی از سال 1937 آغاز شد. اولین شماره از کمیک های کارآگاهی (Detective Comics) هم در همان سال منتشر شد.
بعداً نام آن به دی‌سی کامیکس تغییر یافت. سال بعد، سوپرمن، برای اولین بار در شمارۀ اکشن کامیکس از دی‌سی کامیکس منتشر شد.
اولین تصویر بتمن نیز در سال 1913 در دی‌سی کامیکس منتشر شد. در همان سال، دنیای مارول نیز به همه معرفی شد.
وقتی ایالات متحده آمریکا وارد جنگ جهانی دوم شد، هنرمندان کمیک از تاثیرشان برای تشویق خوانندگان به حمایت از جبهه های جنگ استفاده کردند. جک کربی و جو سیمون، کمیکِ کاپیتان آمریکا را خلق کردند که به جنگ نازی ها می رفت. موضوع اصلی کمیک های این دوره از تاریخ، پیروزی بر شیطان بود.
اواسط قرن بیستم (1938 تا 1950) ، عصر طلایی کمیک روزنامه ای قلمداد می شود.
در این ایام، خوب و بد کاملاً متمایز از یکدیگر بودند. ابرقهرمان ها به جنگ با شیاطینی می رفتند که انگیزه شان کسب پول و ثروت بود. همیشه ابرقهرمان ها پیروز میدان نبرد بودند. این کمیک ها، رویای قدرت ماورایی را در ذهن کودکان پدید آورده بودند. در این دوره، استریپ ها بسیار ساده بودند، چرا که روزنامه ها در سطحی نبودند که بتوانند برای کمک گرفتن از هنرمندان برجسته سرمایه گذاری کنند.
بازۀ زمانی 1950 تا 1971 ، دورۀ نقره ای کمیک استریپ نام دارد.
در دهۀ 1950، داستان های جنایی و داستان های پیرامون غرب وحشی، بسیار محبوب بودند و عنصر اصلی کمیک استریپ ها را تشکیل می دادند.
در این دوران، کمیک استریپ هایی با محوریت ژانر وحشت نیز بسیار پرطرفدار شدند؛ اما معلم ها و راهنمایان دینی، علاقۀ چندانی به این موضوعات خشن نشان نمی دادند. آن ها معتقد بودند که کودکان نباید چنین محتوای خشنی را تماشا کنند، به همین دلیل، از کنگره تقاضا کردند تا بر صنعت کمیک نظارت داشته باشند. آن ها چنین کمیک استریپ هایی را به مثابه تنقلات بی ارزش و مضر برای مغز کودکان و نوجوانان می دانستند.
در سال 1954، Comics Code Authority برای نظارت بر محتوای کتاب های کمیک بنا نهاده شد. حاصل این نظارت، تولیدِ کمیک های مناسب برای کودکان بود. در همین هنگام، کمیک استریپ مشهور و محبوب بادام زمینی ها (Peanuts)، چارلز شولتس، آغاز شد. این اثر، یکی از محبوب ترین کمیک استریپ های جهان است. این کمیک استریپ تا سال 2000 بی وقفه تولید شد و سود مالی بسیار زیادی برای شولتس به همراه داشت.
هنرمندان عصر نقره ای از جنبش های هنری گذشته، به خصوص سورئالیسم، الهام می گرفتند. قهرمانان کمیک استریپ های این دوره در فضای عجیب و غریب زندگی می کردند. در این دوره، جلد کتاب های کمیک با دقت بیشتری طراحی شدند تا خوانندگان بیشتری را به سوی خود جذب کنند.
معمولاً جلد کتاب کمیک، نشان دهندۀ طرز تفکر قهرمان کمیک بود. هنرمندان پاپ آرت نیز حرفشان را از طریق کمیک بیان می کردند.
بازۀ زمانی 1971 تا 1980 را دورۀ برنز کمیک استریپ می نامند.
این دوره با مرد عنکبوتی آغاز شد. کمی بعد، ایکس من هم به مردم معرفی شد. در دوران طلایی کمیک استریپ، هنرمندان، جنگ جهانی را به تصویر می کشیدند؛ اما در دورۀ برنز، کمیک ها روی واقعیت های تلخ زندگی شهری متمرکز شدند. از کمیک استریپ های معروف آن زمان می توان به Doonesbury (1970)، گارفیلد (1978)، بلوم کانتی (1980) و کالوین و هابز (1985) اشاره کرد.
در دورۀ برنز نیز مکتب سورئالیسم همواره پرطرفدار بود. هنرمندان از سبک سورئال برای نمایشِ فضای شهری استفاده می کردند. کمیک استریپ های دورۀ برنز، زندگی روزمرۀ مردم را به تصویر می کشیدند. این کمیک استریپ ها بسیار دقیق و ماهرانه طراحی می شدند؛ به همین دلیل، خواننده با آن ها ارتباط برقرار می کرد.
بازۀ زمانی 1980 تا 1993 را دورۀ تاریک کمیک استریپ می نامند.
در این دوره، کمیک استریپ ها بسیار محبوب شدند. داستان هایی مثل” شوالیۀ تاریکی بازمی گردد” و” وی مثل وندتا”، از آینده ای شوم خبر می دادند که در آن، قهرمانی دیگر جوابگو نیست. نویسندگان، شخصیت هایی را خلق می کردند که از لحاظ روانشناختی مشکل داشتند. در این زمان شخصیت جوکر، یک قاتل سریالی وحشتناک، به مردم معرفی شد. در این دوره، مرز میان قهرمان و جنایتکار کمرنگ شد و نویسندگان نشان دادند که این دو، هرگز وجود نداشته اند. بیشتر داستان های این دوره در شب رخ می دادند.
هنرمندان دوره تاریک کمیک استریپ از فیلم های نوآر دهه های 1940 و 1950 الهام می گرفتند و دنیایی تیره و پر از شک و تردید را خلق می کردند.
جنبۀ روانشناختی کمیک های ترسناک دورۀ نقره ای بر کمیک های دورۀ سیاه نیز تاثیر گذاشته بود و شخصیت های این کمیک ها گرفتار مشکلات و عقده های روانی بودند.
همان طور که گفتیم، کمیک استریپ، در واقع راهی برای مواضع اجتماعی و سیاسی بود و در تمام دوره ها هم پرطرفدار باقی ماند و به ایفای نقش خود پرداخت.
دورۀ مدرن کمیک استریپ از سال 1993 آغاز شد و تا به امروز نیز ادامه دارد.
در سال های آغازین این دوره، شخصیت های کمیک بسیاری بازسازی شدند. کمیک استریپ های مستقل بسیاری ساخته شد و بسیاری از نشرها جنبۀ تجاری پیدا کردند. کمی بعد از این دوران، کمیک استریپ هایی مانند Zits (1997) و Non Sequitur (2000) ساخته شدند که به اندازۀ کمیک استریپ بادام زمینی ها پرطرفدار و محبوب شدند. پیشرفت تکنولوژی، صنعتِ فیلم‌سازی و پیدایش بازی های ویدیویی، باعث شد اقتباس های زیادی از این کمیک ها صورت بگیرد و طرفداران کمیک استریپ نیز بیشتر شود.
امروزه، کمیک استریپ ها همواره محبوب هستند و در فضای مجازی، به طور گسترده، منتشر می شوند. کمیک استریپ های امروز، لزوماً ابرقهرمان یا شخصیت منفی ندارند، بلکه هر شخصیتی می تواند در کمیک استریپ جای داشته باشد.
پیشرفت تکنولوژی سبب پیدایش تکنیک های بسیار خلاقانه ای در تصویرسازی شد.
در حال حاضر، مرز میان فیلم و کمیک آن قدر باریک است که برخی داستان ها به کمیک متحرک تبدیل ، و حتی شخصیت ها هم صداگذاری می شوند.
در حال حاضر، تعداد ناشران با سلایق مختلف بسیار زیاد است؛ به همین دلیل، هنرمندان می توانند از سبک های مختلف هنری برای خلق کمیک استفاده کنند.
در حال حاضر، سبک کمیک به ماهیت کمیک و سلیقۀ هنرمند و ناشر بستگی دارد.
کامیک (كميك) معمولاً توسط یک تیم دونفره که یکی داستان را می‌نویسد و دیگری تصویر گری و جوهر زنی می‌کند ساخته می‌شود. به روايت كلي : کمیک‌استریپ، همان هنر متوالی است.
شرح روایت و بیان ماجراها به زبان تصویر و بعضاً با استفاده از دیالوگ‌ها، به زمان مصر باستان بر می‌گردد. اما اگر شرح روایت‌های مدرن را در نظر بگیریم، داستان‌های مصور به شکل کنونی آن نخستین‌بار در اروپا شکل گرفتند. در سده ۱۸ میلادی، از طریق داستان‌های مصور، به شکلی «هجوآمیز» از ولنگاری جنسی و فساد در دودمان بوربون، انتقاد می‌شد. نخستین کمیک‌های آمریکایی در سده بیستم میلادی شکل گرفتند.
اولین کتاب کمیک بر اساس مجموعه‌ای از کمیک‌استریپ‌های روزنامه‌ای شکل گرفت.
ماجراهای تَن‌تَن و میلو، از معروف‌ترین داستان‌های مصور است که تاکنون به بیش از ۷۰ زبان ترجمه شده است.
همان‌طور که از نام کُمیک بر می‌آید، محتوای آن اساساً مطلب خنده‌دار است، اولین کمیک‌استریپ‌هایی که در دههٔ ۱۹۳۰ پا به‌عرصهٔ وجود گذاشتند، شامل ماجراهای خنده‌دار و ماجراجویانهٔ قهرمانانی چون باک راجرز، تارزان و ماجراهای تن‌تن بود. ۱۱ البته قرار گرفتن نام کمیک مربوط به تاریخچهٔ آن است. اکنون با وجود تغییرات عمده‌ای که در نوع طراحی، موضوع، کمپزسیون، انتخاب زاویهٔ دید و دیگر المان‌های کمیک به وجود آمده و این هنر روایتگر را بسیار متفاوت از گذشتهٔ خود کرده، هنوز نام کمیک روی آن باقی‌مانده است. درحالی که مایهٔ طنز تنها در شاخهٔ خاصی از این هنر به کار گرفته می‌شود.
داستان‌های مصور به زبان فارسی تا دههٔ ۱۳۴۰ خورشیدی رایج نبودند. در این سال‌ها مجلهٔ کیهان بچه‌ها (از مجموعهٔ نشریات مؤسسهٔ کیهان) شروع به انتشار داستان‌های مصور کرد. در سال های۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ انتشارت یونیورسال، به مدیریت ماردیک بوغوسیان، سیزده عنوان از ماجراهای تن‌تن و میلو را به ترجمهٔ خسرو سمیعی به چاپ رساند. در سال ۱۳۵۵۵ انتشارت یونیورسال کتاب «عظمت بازیافته» را با تصویرگری طراحی بلژیکی به نام دینو آتاناسیو منتشر کرد. این کتاب اثری تبلیغاتی بود که تاریخ معاصر ایران را بنا بر روایت رسمی حکومت وقت بیان می‌کرد. در همین سال نخستین داستان مصور ایرانی با عنوان رستم و اسفندیار با تصویرگری سیروس راد توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شد. (میتوانید این کمیک را از اینجا دانلود کنید)
در سال‌های اخیر نیز گروه‌هایی اقدام به ترجمه آثار برتر جهان کرده و آن‌ها را در غالب نرم‌افزار برای تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها ارائه کرده‌اند.
کمیک اقتباس شده از فیلم‌ها
در این نوع کمیک‌ها از متن اصلی فیلم نامه و طراحی صحنهٔ فیلم استفاده می‌شود. برای این نوع کمیک‌ها می‌توان به کمیک جانگو رها شده ساختهٔ تارانتینو و se7en ساختهٔ دیوید فینچر اشاره کرد. در ایران نیز می‌توان به سایت فیلم باز!! اشاره کرد که با استفاده از تصاویر واقعی فیلم اقدام به ساخت کمیک کرده است.
